Ks. płk Jan Pajkert (1887 - 1964)
- pierwszy dziekan Marynarki Wojennej
Urodził się 21 czerwca 1887 r. w Radomiu, jako syn Józefa i Rozalii z domu Burkat. Ukończył Szkołę Handlową Lorentza w Radomiu. W 1906 r. złożył egzaminy z czterech klas gimnazjalnych w Męskim Progimnazjum w Sandomierzu i wstąpił do miejscowego Seminarium Duchownego. W 1912 r. otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa sandomierskiego Mariana Ryxa. 20 marca 1912 r. został wikariuszem w Siennie, a następnie w Goźlicach i Koprzywnicy.
Po wybuchu wojny, za zgodą bp. Mariana Ryxa, został kapelanem rosyjskiej 75. Dywizji Strzeleckiej, w której szeregach służyło ponad 10 tys. Polaków. Na froncie przebywał razem z żołnierzami, a nie przy sztabie armii, jak to było w zwyczaju w armii rosyjskiej. Wielokrotnie interweniował w dowództwie dywizji w sprawie obiektów kościelnych narażonych na zniszczenie w trakcie działań wojennych.
4 grudnia 1917 r. arcybiskup mohylewski Edward Ropp mianował go dziekanem I Korpusu Polskiego w Rosji, dowodzonego przez gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego. Zorganizował od podstaw duszpasterstwo Korpusu. Pozytywnie o jego pracy pisał dowódca Korpusu gen. Dowbor-Muśnicki: „Księdzu Pajkertowi powierzono organizację duchowieństwa w Korpusie i nadanie kierunku jego pracy. Duchowieństwo korpusowe stało na wysokości swoich zadań kapłańskich”. 5 lutego 1918 r. podczas bitwy z bolszewikami o Osipowicze pod Bobrujskiem ksiądz Pajkert podniósł na duchu żołnierzy po nieudanym przeciwnatarciu, pomógł przełamać kryzys w szeregach, a po zajęciu miasta uchronił ludność przed odwetem wzburzonych żołnierzy.
W maju 1918 r., po rozwiązaniu Korpusu, powrócił do diecezji sandomierskiej. 1 lipca 1918 r. został kapelanem Szpitala Św. Kazimierza w Radomiu, a następnie prefektem w szkole powszechnej.
Powstanie państwa polskiego w 1918 roku łączyło się z wielką pracą organizacyjną i kształtowaniem się organów państwowych, zatem wiele działań toczyło się różnymi torami. Krokiem zmierzającym do uporządkowania sprawy duszpasterstwa wojskowego w Polsce było zawarcie 4 listopada 1918 r. porozumienia przez płk. Jana Wroczyńskiego, kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych w podległym Radzie Regencyjnej rządzie Władysława Wróblewskiego z wizytatorem apostolskim ks. Achille Rattim, arcybiskupem warszawskim Aleksandrem Kakowskim i biskupem sandomierskim Marianem Jóżefem Ryxem, dzięki któremu 14 listopada 1918 r. ks. Jan Pajkert został mianowany Naczelnym Kapelanem Wojsk Polskich. Na jego barkach spoczeło wówczas trudne zadanie zorganizowania służby duszpasterskiej w tworzącym się Wojsku Polskim. Następnym krokiem uprawniającym funkcjonowanie duszapsterstwa wojskowego stało się powołanie (5 grudnia 1918 r.) Konsystorza Polowego Rzymsko-Katolickiego Wyznania, który wchodził - jako sekcja - w skład Departamentu Mobilizacyjno-Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. W dniu 10 grudnia 1918 r. na jego czele stanął ks. Jan Pajkert.
Gdy 5 lutego 1919 r. Ojciec Święty Benedykt XV mianował pierwszym biskupem polowym Wojska Polskiego księdza Stanisława Galla, opuścił swoje stanowisko. W tym samym miesiącu bp Gall mianował go wikariuszem generalnym, czyli swoim zastępcą. W 1921 r. etat wikariusza generalnego został zlikwidowany. 1 marca 1922 r. ks. Pajkert został mianowany dziekanem Marynarki Wojennej i szefem służby duszpasterstwa w Kierownictwie Marynarki Wojennej. Między innymi w 1923 udzielił ślubu kmdr. por. Mieczysławowi Burhardtowi z Aliną Marią z domu Rekosz.
W 1924 r. został urlopowany i wyjechał do Paryża, gdzie przez 10 miesięcy studiował w szkole Nauk Politycznych i Społecznych. 1 października 1925 r. został mianowany dziekanem Okręgu Korpusu nr II w Lublinie. Przyczynił się do odbudowy opuszczonej w 1915 r. cerkwi pułkowej z przeznaczeniem na Kościół Garnizonowy. 1 października 1933 r. biskup polowy WP Józef Gawlina konsekrował świątynię. 30 kwietnia 1939 r. ks. Pajkert został przeniesiony w stan spoczynku rozkazem M.S. Wojsk. nr 5620/V/703. Po wkroczeniu Niemców do Lublina wyjechał do Warszawy. Kiedy wybuchło powstanie, z ulicy Smolnej, gdzie mieszkał, Niemcy ewakuowali ludność cywilną do obozu przejściowego w Pruszkowie. Po kilku dniach, przekupując strażników, ks. Pajkert wydostał się z obozu pruszkowskiego i piechotą dotarł do Grodziska Mazowieckiego. Osiadł w tym mieście jako rezydent. Odprawiał Msze Św. w kaplicy przyszpitalnej. Zmarł 24 października 1964 r. w Grodzisku Mazowieckim po ciężkiej chorobie nowotworowej. Jego doczesne szczątki spoczywają na miejscowym cmentarzu (sektor XV, strona A-F, rząd II).
Ks. Pajkert był odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem za Wojnę 1918-1921, Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi i międzysojuszniczym Medaille Interallie de la Victoire. W 1919 r. został kanonikiem Kapituły Katedralnej Sandomierskiej, a w grudniu 1934 r. tajnym szambelanem papieskim. Znał doskonale języki francuski, rosyjski i łącinę.
Jak poświęcono żaglowiec „Lwów”
Dnia 4 września 1921 roku, uroczyście poświecono „Lwów”, pierwszy polski żaglowiec szkolny. Wraz z założeniem w Tczewie Szkoły Morskiej, w 1920 roku, dla polskich władz stało się jasne, że jej uczniowie potrzebują statku, na którym będą mogli się szkolić. Ich wybór padł na żaglowiec „Nest”, zbudowany w 1869 roku w Wielkiej Brytanii. 21 lipca tego samego roku na jednostce po raz pierwszy wciągnięto biało-czerwoną banderę, a 8 grudnia „Lwów” powitano w Tczewie.
Poświęcenie żaglowca odbyło się dopiero 4 września 1921 roku w Gdyni, podczas pierwszego rejsu szkoleniowego. W uroczystości wzięli udział m.in. Antoni Garnuszewski - dyrektor Szkoły Morskiej w Tczewie, Leonard Stahl - wiceprezydent Lwowa, prof. dr Stanisław Głąbiński - poseł z Lwowa (Rektor Uniwersytetu Lwowskiego 1908-1909, zamordowany w Charkowie w 1941), Henryk Strasburger - wiceminister przemysłu i handlu i kontradmirał Michał Borowski oraz uczniowie Szkoły Morskiej w Tczewie. Uroczystość rozpoczęła się od mszy św., po której doszło do poświęcenia i uroczystego wciągnięcia bandery, ofiarowanej przez mieszkańców Lwowa, którą przywiózł wiceprezydent miasta dr Leonard Stahl. Jak donosiła „Gazeta Gdańska”, ks. Jan Pajkert, dziekan Marynarki Wojennej, „zwrócił się z apelem do uczniów szkoły, by za przykład wzięli sobie bohaterski Lwów. Mają też bowiem stać na granicach Rzeczypospolitej i winni być owiani tym samym duchem bohaterskim, jakim przemawia do nich bandera, wyhaftowana przez rycerskie Lwowianki”. Odniesień do mieszkańców Lwowa, którzy wsławili się ofiarną obroną miasta podczas wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej było więcej.
- Pierś się nam rozszerza, gdy przybywamy tu od Karpat do morza polskiego – mówił Leonard Stahl, wiceprezydent i obrońca Lwowa. – Jest wprawdzie skromny ten kawał morza polskiego, ale pamiętajcie Wy, początkujący marynarze polscy, że i my we Lwowie skrawek tylko posiadaliśmy i mieliśmy do rozporządzenia 26 karabinów, a jednak Lwów cały posiedliśmy.
Nie zabrakło też przemów przedstawicieli rządu, którzy podkreślali znaczenie handlu morskiego dla Polski oraz zasług Kaszubów dla utrzymania polskości nad Bałtykiem. Po uroczystości „Lwów” pod dowództwem komendanta Tadeusza Ziółkowskiego wyszedł w rejs po Bałtyku. Nowe polskie kadry morskie rozpoczęły prawdziwą edukację morską.
